Welkom

Is dit de wereld die wij kennen:
de ene mens boven de andere:
jaloezie, machtshonger, broedermoord?
Vergoten bloed wordt gewroken,
wraak en weerwraak,
een vicieuze cirkel zonder einde.

Tijd voor een nieuw verbond.
Noach kiest voor het leven en
aanvaardt het gelijkheidsprincipe:
oog om oog, tand om tand,
een mens voor een mens.
De geweldsspiraal doorbroken,
een ethische stap voorwaarts.
Zo wordt Noach de nieuwe mens
naar het beeld van God,
een hoeder van zijn broeder,
een dienaar van het leven.

Tijd voor een nieuw verbond
voor Noord en Zuid wereldwijd.
Benutten wij deze veertig dagen,
zoals Jezus in de woestijn,
om onze opdracht uit te klaren
en te ontdekken welke
maatschappelijke veranderingen,
nieuw leven voortbrengt.
Boerenorganisatie Mkwi maakt
Congolese boeren ontvankelijk voor
milieuvriendelijke landbouwmethodes.

     Symbool van “de dode tak” wordt aangebracht

Welkom in de naam van Vader, Zoon en Heilige Geest.

 

Het zondvloedverhaal:
de geweldspiraal verbroken

1.

Wij kennen allemaal het verhaal van de zondvloed.
Het verhaal gaat dat de mens kwaad deed in de ogen van God.
Hij kreeg spijt van zijn schepping.
Het kwaad overspoelde en bedekte de aarde
zoals een zeebeving, een zondvloed dat doet.
Wat hier gebeurt, is vernietiging van leven,
het tegendeel van de schepping.
Scheppen is immers scheiding aanbrengen,
tussen licht en duisternis,
tussen het water van de zee en het vruchtbare land.

Vandaag gaan we op zoek
naar het verhaal achter de zondvloed.
Wat was het kwaad waarover hier sprake is?
Het water trok zich terug, de aarde werd zichtbaar,
een nieuwe scheiding, een nieuwe schepping.
Wat is er veranderd dat nieuw leven mogelijk werd?
Dit alles werd bezegeld in een nieuw verbond
tussen God en mens. Wat staat hierin beschreven?

2.

In de Naardens Bijbel, Genesis 6 vers 11,
lezen wij over welk kwaad er sprake is:
“het aardland wordt vervuld van geweld”.

Het geweld tussen mensen
blijkt het grote probleem te zijn
omdat het alle leven bedreigt,
de schepping totaal vernietigt.

Hoe bedwing je het geweld
in het samenleven van mensen?

Oude samenlevingen
worstelden met deze vraag,
moderne samenlevingen evenzeer.

Volgens menswetenschapper René Girard
ontstonden de verschillende religies
als een antwoord op deze vraag.

In de loop van de geschiedenis
zijn mensen tot belangrijke inzichten gekomen
in hun betrachting het geweld te beheersen.

3.

Wij kennen allemaal de uitdrukking
“Oog om oog, tand om tand”.

Wat we meestal niet weten is dat
het verbond dat God met Noach sloot
verder bouwt op dit rechtsbeginsel.
In Genesis 9 vers 6 lezen wij:
“Wie bloed van mensen vergiet,
diens bloed wordt door mensen vergoten,
want God heeft de mens als zijn evenbeeld gemaakt.”

Oog om oog, tand om tand,
een mens voor een mens,
een leven voor een leven,
klinkt wreed en barbaars
in onze moderne oren.

Maar dat is het niet.
Tot dan werd voor één mensenleven
zeven of zevenzeventig levens opgeëist.

Met Noach wordt de vicieuze cirkel
van wraak en weerwraak verbroken
door de invoering van het ius talionis.

Dit is het vergeldingsprincipe
waarin de strafmaat in verhouding staat
met het gepleegde delict of wandaad:
oog om oog, tand om tand,
een leven voor een leven.

Het geweld wordt bedwongen,
de zee trekt zich terug,
leven wordt opnieuw mogelijk.
Noach staat voor de nieuwe mens
die leeft naar deze nieuwe normen
en zo beeld van God wordt.

De zondvloed is slechts een beeld
om ons te vertellen hoe met Noach
het gelijkheidsprincipe in de rechtspraak werd ingevoerd.
en er zo een enorme ethische stap voorwaarts werd gezet
richting menswaardige samenleving.

Na het verhaal van Noach
zetten we met Abraham een volgende stap
op weg naar een menswaardige samenleving;

Abraham komt tot het inzicht dat
voor geen enkele god of ideologie
nog een mensenleven geofferd mag worden.

En Jezus?
Hij gaat naar de wortel van het kwaad
en smoort het geweld in de kiem:
de liefde tot de vijand is daar een voorbeeld van,
het toekeren van de andere wang een ander.

Jef Wauters