Basistekst vasten 2023
In het verborgene
Elk jaar nodigt Mattheus ons uit te delen, te bidden en te vasten in het verborgene. Wij verstaan dit steeds als de weg naar binnen gaan, naar het hart waar de Ene zijn woord - de Thora - heeft neergelegd. De uitdrukking ‘in het verborgene’ kan nog iets anders betekenen. Regelmatig zondert Jezus zich af met enkele leerlingen of met alle twaalf. Zij spreken dan over de samenleving, hoe deze er moet uitzien en wat er dient te veranderen. Zij nemen ook de tijd om tot inzicht te komen. Dit leerproces is zeer belangrijk, want eerst moeten we een breed draagvlak creëren om dan de confrontatie met de macht aan te gaan. Tot zijn intrede in Jeruzalem komt Jezus met zijn leerlingen in het verborgene samen, ver van de macht. In Jezus’ tijd hadden de Romeinse bezetter, de hogepriesters en de farizeeërs het voor het zeggen. In onze tijd zijn dat het neoliberaal-politiek beleid dat de rol van de overheid minimaliseert, en de kapitaalkrachtige wereldconcerns.
Ziende blind
Gehoor geven aan het woord van de Ene. De Thora bewaken en onderhouden. Zorgen voor een bewoonbare aarde. Gerechtigheid, ook voor de minste mens. Die keuze maakt Jezus in de woestijn. Hij laat zich niet verleiden door macht en rijkdom zoals het volk in Israël deed, toen het van de weg afweek en de mammon als zijn bevrijder aanbad.
En wij? Welke keuze maken wij? Reeds vijftig jaar waarschuwen wetenschappers voor de gevolgen van de klimaatverandering. Zij werden afgedaan als onheilsprofeten. Alles bleef bij het oude. Grote energiebedrijven haalden alles uit de kast om hun rijkdom en marktpositie te handhaven. Hun groot financieel vermogen vertaalt zich direct in macht over politiek, economie, media en maatschappij. Zij doen ons geloven dat bestaande verhoudingen onwrikbaar zijn. Zij maken ons blind voor mogelijke veranderingen: ‘Er is geen alternatief’. Kan de 25%-revolutie vandaag doen wat de Messiaanse gemeente toen deed: de ogen openen, leren kijken, de leugen doorprikken, zien wat werkelijk is, een andere samenleving mogelijk maken?
Schreeuwen met grote stem
Droogte, bosbranden, overstromingen. Honger, ziekte, verdrinking. Het menselijke leed en de materiële schade zijn niet te overzien. Wetenschappers zeggen vandaag dat de situatie ernstiger is dan ooit berekend. Gletsjers in Antarctica smelten sneller dan ooit tevoren. Diersoorten sterven in recordtempo uit. Dit is het resultaat van vijftig jaar politiek non-beleid in dienst van de energielobby’s.
Het kan ons verlammen en bij de pakken doen neerzitten. Het ontneemt ons hoop en doet ons weeklagen over vergane welvaart. We kunnen echter ook opstandig worden, gehoor geven aan een woede diep in ons en schreeuwen met luide stem: ‘Sabbat! ‘Dat betekent halt, stop, zo kan het niet verder.”
Woede is de zuiverste uiting van liefde. En hopen begint in het diepst van de wanhoop. Klimaatjongeren hebben de hoogdringendheid van klimaatplannen op de politieke agenda geplaatst. Zij hebben ook velen laten inzien wat werkelijk gebeurt. De 25%-revolutie begint met deze keuze.
Ieders stem
Voor Johannes is de Messias hij die Israël verenigt. Dit vraagt een grote openheid en een erkenning van elkaars geschiedenis en lijden. Dan worden scheidsmuren gesloopt en wenkt een gezamenlijke toekomst. Zo blijkt uit het gesprek van Jezus met de Samaritaanse.
Klimaatverandering, coronapandemie, vluchtelingenstromen, toenemende ongelijkheid ... De menselijke gevolgen en het leed van zovelen is immens. Voor 1,5 miljoen kinderen in Nigeria dreigt de hongerdood als gevolg van overstromingen veroorzaakt door de klimaatverandering. Voedsel komt niet tot bij hen; het ligt in grote silo’s in Oekraïne, geblokkeerd door de oorlog. Die oorlog laat zich ook in Europa voelen. Mensen kunnen hun energiefactuur niet meer betalen. Zelfstandigen sluiten hun soms eeuwenoud familiebedrijf. Vele landen en mensen grijpen terug naar fossiele brandstoffen. Is de klimaattransitie plots niet meer belangrijk?
Armoede en ongelijkheid nemen toe. Volkeren en landen plooien terug op zichzelf. Zij beschermen zich met protectionistische maatregelen. Dit is geen goede zaak voor de huidige geopolitieke evolutie. Het kan leiden tot een tweedeling van de wereld: China-Rusland tegenover Amerika-Europa. Die tweedeling kunnen wij ons niet veroorloven. De huidige situatie vraagt een open houding zoals Jezus die had tegenover de Samaritaanse vrouw. Elkaars geschiedenis, lijden en belangen erkennen. Met elkaar handel blijven voeren en in gesprek blijven gaan. Wij hebben nood aan één wereld om de genoemde problemen op te lossen. Alles hangt immers met alles samen.
De 25%-revolutie
Zonder economische groei geen welvaart. Dan kunnen we alle plannen rond zorg, sociaal beleid en klimaat vergeten. Economische groei is een heilig dogma waar geen politieker aan durft raken. Ons economisch systeem is echter belastend voor mens en planeet. Het pleegt permanente roofbouw (grotendeels in het Zuiden) op de aarde. Het creëert sociale ongelijkheid. Het systeem moet veranderd worden. Daarom pleiten sommige economen voor een andere economie voor onze eindige planeet. Het is hoog tijd!
De klimaatproblematiek kunnen we hier niet los van zien. Klimaatactie kan niet zonder sociale rechtvaardigheid. Onze overheden stimuleren gezinnen om zonnepanelen te leggen, thuisbatterijen te installeren en af te stappen van gasverwarming. Maar wat met de gezinnen die dat niet kunnen betalen? Ook zij mogen niet vergeten worden in deze ecologische transitie. De Amerikaanse economieprofessor Stephanie Kelton ziet hier een taak voor de overheid weggelegd. Grootse en noodzakelijke transities op het gebied van onderwijs, infrastructuur, zorg en klimaat vragen nu eenmaal om grootscheepse investeringen.
Broederlijk Delen wil werk maken van een duurzame wereld zonder ongelijkheid. Door samen te werken, overal ter wereld, is dat perfect mogelijk. Want wist je dat als 25% van de mensen ervoor kiest om te delen en herverdelen, dat genoeg is om het 100% anders te doen?
Broederlijk Delen vraagt ons deze vasten om actief te worden. Laat je stem horen. Ieders stem telt. Samen staan we er niet alleen voor. Sluit je aan bij de 25%-revolutie. Je hoeft geen grote revolutionair te zijn. Je werkt mee op jouw manier. Je neemt het openbaar vervoer of gaat met de fiets, je koopt seizoensgroenten, je koopt tweedehandsspullen ... Wij delen en herverdelen. Het leven van mens, dier en natuur doet ertoe. Verborgen voor de macht bereiden wij een rechtvaardige samenleving voor. Eén op vier volstaat om dit te realiseren.
Vasten 2023, wij worden actief. Doe jij ook mee?
