5 zondag vasten 2025

Welkom

Jezus beroert het hart
van heel de gemeenschap.
Zijn uitleg van de tien woorden
klinkt ongehoord nieuw.
Hij zet mensen in beweging en
doorbreekt hun verstarde ideeën.

Mensen die openstaan voor nieuwe inzichten
geven opnieuw kansen aan de overspelige vrouw
en aan farizeeën en schriftgeleerden
die als een overspelige vrouw
macht en bezit verkozen boven
de trouw aan het woord van de Ene.

Versteende ideeën zullen wij moeten vergruizen
willen wij een antwoord vinden op problemen
als migratie en klimaatverstoring.
Wij staan niet langer boven de natuur,
maar maken er wezenlijk deel van uit.
Wij verlaten het economisch groeimodel
voor een duurzame circulaire economie.
Boeren in Burkina Faso gaan ons hierin voor.
Zij schakelden over
naar agro-ecologische landbouw.

Welkom in de naam van de Vader, Zoon en Heilige Geest.

Duiding door Jef Wauters in Sint Franciscus

Duiding 

1.

Veertig dagen.
Veertig dagen op weg naar Pasen.
Veertig dagen om de stappen te leren
die ons laten opstaan uit de dood.

Twee weken geleden hoorden wij 
hoe de Ene, God Bevrijder Mozes 
naar het centrum van de macht stuurt.

Het is een nooit eindigende opdracht,
iedere generatie staat voor deze uitdaging
om de machtige te confronteren 
met de gevolgen van zijn daden,
hem een spiegel van gerechtigheid voor te houden. 

Dit is een belangrijke stap 
in het leren opstaan uit de dood.

2.

Wat dit concreet betekent 
hebben we mogen meemaken op 21 januari 2025, 
de dag na de inauguratie van president Donald Trump 
voor zijn tweede ambtstermijn. 
Toen hield Bisschop Mariann Budde 
in haar preek president Trump een spiegel voor 
en liet hem zien wat zijn beleid betekent 
voor zoveel kwetsbare mensen.
Wij hoorden dit fragment tijdens de tweede lezing.

Er was veel moed voor nodig, 
de president was er niet mee opgezet.

3.

Dit jaar houdt Broederlijk Delen Europa een spiegel voor.
Zij hekelt de hypocrisie van Europa. 
Het is goed dat het oude continent 
in haar wetgeving het milieu en de 
gezondheid van haar burgers beschermt. 

Dit geeft haar echter geen vrijgeleide 
om de door haar verboden pesticiden
in het Zuiden te dumpen. 
Ook die mensen hebben recht op een gezond leven. 

4.

Na het lezen van het evangelie van vandaag 
zouden we kunnen zeggen dat Jezus 
de politieke en religieuze leiders van Jeruzalem 
een spiegel van gerechtigheid voorhoudt.

Zijn zij niet de overspelers? 
Zij verlieten de weg van de Ene 
door goden van macht en geld te dienen. 
Armen en weduwen bleven in de kou. 
De tien woorden werden vergeten, 
de Thora werd niet gedaan.

Hun houding staat in schril contrast 
met de trouw van Jezus aan de Ene, God-Bevrijder, 
zijn levenswijze en zijn boodschap

5.

Het hele volk was in de tempel aanwezig 
en hij sprak hen over de Thora 
op een wijze die ze nog nooit gehoord hadden.
De Thora zijn de eerste vijf boeken van de bijbel,
richtingwijzers die richting geven aan ons leven, 

De Thora stelt de vraag naar de macht 
en hoe mensen daarmee moeten omgaan.
En het gaat al direct verkeerd, 
Kaïn vermoordt zijn broer Abel.
De Thora is een grote kritiek 
op de centralisering van de macht 
in één figuur zoals de koning.

Daarom kiest de Thora niet voor een 
piramidaal, hiërarchisch maatschappijmodel
waarin de ene mens macht heeft over de andere.
Zij kiest voor een vrije federatie van 12 stammen 
waartussen de macht gelijk verdeeld is.

Reeds eeuwen is de mens niet trouw aan de Ene, God Bevrijder 
maar is hij overspelig, loopt hij goden van macht na
en heeft hij zich als heerser boven de natuur gezet 
haar onderworpen en de aarde uitgebuit.

Zo creëerden wij de klimaatverandering, 
een van de grootste uitdagingen van deze eeuw.

 

6.

Om een antwoord te vinden op deze problematiek 
moeten wij de platgetreden paden verlaten 
en leren out-of-the-box te denken.

Daartoe nodigen de lezingen ons vandaag uit 
en is een volgende belangrijke stap 
in het leren opstaan uit de dood.

“Blijf niet staan bij wat eertijds is gebeurd, 
denk niet terug aan het verleden. 
Zie, Ik ga iets nieuws verrichten, nu ontkiemt het –
 heb je het nog niet gemerkt?” lezen we bij Jesaja.

Dit vraagt van ons een verandering van bewustzijn,
een andere manier van denken en handelen.

Net zoals Jezus en zijn leerlingen 
moeten wij afstand doen van de macht, 
afstand doen van het heersen over al wat leeft.

Concreet betekent dit dat wij 
onze versteende denkpatronen vergruizen. 

Om te beginnen staan wij niet boven de natuur 
maar zijn wij er een wezenlijk deel van. 
Wij kunnen ons niet langer veroorloven 
te heersen over de natuur maar moeten haar dienen.

Vervolgens moeten wij het groei-denken verlaten 
en overschakelen op een circulaire economie. 

Alleen zo zal het ons lukken 
om in de behoeften van alle mensen wereldwijd te voorzien 
binnen de draagkracht van onze levende planeet

7.

Nieuw leven ontluikt. 
Het is door geen enkele macht te stoppen. 
Boeren in Burkina Faso zijn niet op hun 
door pesticiden vervuilde grond blijven zitten. 
Zij zochten biologische alternatieven. 
CNABio - Burkina Faso, partner van Broederlijk Delen, 
promoot en ondersteunt deze kleine producenten. 
Hun biologische en agro-ecologische landbouwpraktijken 
dragen bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen 
door het verminderen van watervervuiling 
en het verhogen van de bodemvruchtbaarheid.

Veertig dagen.
Veertig dagen op weg naar Pasen.
Veertig dagen leren wij stap voor stap
voor het leven te kiezen 
en op te staan uit de dood.

 

Jef Wauters
6 april 2025

 

Achtergrondtekst Ter inspiratie Jef Wauters

5^de zondag

 

VOL(K) VAN HOOP: STA OP UIT VERSTARRING EN GA VERDER

 

Jes. 43, 16-21 – Een weg door de steppe, een rivier door de woestijn zijn de belofte dat nieuw leven mogelijk is. 

Joh. 8, 1-11 –De overspelige vrouw houdt de Farizeeërs een spiegel voor: hun manier van leven wordt in vraag gesteld. 

 

1.

“Blijf niet staan bij wat eertijds is gebeurd, denk niet terug aan het verleden. Zie, Ik ga iets nieuws verrichten, nu ontkiemt het – heb je het nog niet gemerkt?” Jes 43,18-19a. De lezingen dagen ons uit platgetreden paden te verlaten en out-of-the-box te denken.

Dit wordt in onze tijd steeds moeilijker. Onze informatiegaring wordt via internet en sociale media gestuurd door algoritmen. Zo ontvangen we steeds meer van hetzelfde en worden wij in ons denken bevestigd.

2.

Toch zijn er nog steeds mensen en groepen die de mainstream media doorbreken en ons radicaal nieuw leren denken. Ik geef enkele voorbeelden ter illustratie.

• Wij hebben steeds gedacht dat Rusland een planeconomie kende en het westen een vrije markt economie. In haar boek "Aasgierkapitalisme" bekritiseert Grace Blakeley de gangbare visie op de "vrije markt" en stelt dat deze in werkelijkheid een planeconomie van de superrijken is. Blakeley onderzoekt hoe de economische elites een mondiaal systeem van "aasgierkapitalisme" hebben verankerd waarvan alleen de superrijken profiteren. Ze roept op tot een fundamentele hervorming van de manier waarop we de economie begrijpen en beheren. Haar benadering bevordert systeemverandering door het aandragen van beleidsvoorstellen die gericht zijn op het veranderen van de onderliggende structuren en systemen die armoede creëren en versterken.(1)

• Wij denken nog steeds dat er bij elke industriële revolutie een energietransitie van één energiebron naar de andere, zoals van hout naar steenkool en van steenkool naar olie plaatsvindt. In zijn boek "Sans transition: Une nouvelle histoire de l'énergie" bekritiseert Fressoz deze gangbare visie. Hij argumenteert dat deze "transitie"-visie een misleidende en te vereenvoudigde weergave is van de werkelijkheid. Hij stelt dat in werkelijkheid verschillende energiebronnen naast elkaar hebben bestaan en elkaar hebben aangevuld. Deze cumulatieve benadering van energie, volgens Fressoz, heeft geleid tot een ongeëvenaarde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen, zelfs in de moderne tijd. Fressoz benadrukt dat de oplossing voor de klimaatcrisis niet alleen in technologische innovaties ligt, maar ook in een fundamentele verandering van ons consumptiegedrag. Dit betekent dat we moeten leren minder te consumeren en meer te focussen op duurzaamheid en soberheid. (2)

• In haar boek "Handicap: Een bevrijding", geeft Anais van Ertvelde een diepgaande analyse over hoe de maatschappij met handicap omgaat. Ze onderzoekt het fenomeen van handicap niet alleen vanuit een medisch oogpunt maar ook als een maatschappelijke en politieke kwestie. Ze stelt dat we als samenleving nog veel moeten doen om inclusiviteit te bereiken. Handicap wordt vaak benaderd als iets dat moet worden genezen of gecorrigeerd en niet als een onderdeel van de diversiteit van de menselijke ervaring. Van Ertvelde gebruikt haar eigen ervaringen en wetenschappelijke inzichten om te laten zien hoe handicap onze blik op kunst, seks, werk, intimiteit, burgerschap en zelfs op verzet beïnvloedt. Ze roept op tot een verandering van perspectief. Probeer mensen met een handicap niet aan te passen aan de maatschappij, maar pas de maatschappij aan de diversiteit van lichamen en capaciteiten. (3)

• Tim ‘S Jongers groeide op in armoede en heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar dit onderwerp. In zijn boek "Armoede uitgelegd aan mensen met geld" bekritiseert hij de gangbare percepties over armoede, zoals het idee dat armoede een persoonlijke schuld is of dat het alleen een gebrek aan geld is. ‘S Jongers benadrukt dat armoede vaak wordt bekeken door de lens van welvarende, hoger opgeleide mensen, wat leidt tot beperkte en soms schadelijke zienswijzen. Hij roept op tot een fundamentele hervorming van de manier waarop armoede wordt begrepen en aangepakt. Door zijn persoonlijke ervaringen en academische achtergrond biedt hij een diepgaande en soms confronterende kijk op hoe armoede in onze samenleving functioneert en hoe het kan worden aangepakt. Zijn benadering bevordert systeemverandering door het aandragen van beleidsvoorstellen die gericht zijn op het veranderen van de onderliggende structuren en systemen die armoede creëren en versterken. (4)

• In 1976 kregen vrouwen in België eindelijk het recht om zonder toestemming van hun echtgenoot een eigen bankrekening te openen. Dit was een resultaat van het out-of-the-box denken van feministen die zich sterk maakten voor gelijkheid en vrouwenrechten. Deze overwinning markeerde een belangrijke stap richting financiële onafhankelijkheid en autonomie voor vrouwen. De feministische beweging in die tijd zette zich in voor tal van hervormingen die gericht waren op het doorbreken van patriarchale structuren en het bevorderen van gelijkheid op alle vlakken van de samenleving. Het idee dat vrouwen zelf beslissingen konden nemen over hun eigen financiën was revolutionair en legde de basis voor verdere gelijkheidsmaatregelen in de daaropvolgende jaren.

3.

Ook in ons taalgebruik zitten wij in een heersend denken gevangen. 

In MO*-magazine heeft Walter Zinzen kritiek geuit op de manier waarop de media vaak een omfloerse taal gebruiken bij de verslaggeving van conflicten zoals de oorlog tussen Israël en Hamas. Hij stelt dat termen zoals "uitgeschakeld" of "geneutraliseerd" worden gebruikt om de harde realiteit van moord en geweld te verzachten. Zinzen pleit voor een meer directe en eerlijke taal die de werkelijkheid benoemt zoals die is, zonder eufemismen die de ernst van de situatie verhullen.

Welke woorden gebruiken wij? Hoe kijken wij naar de wereld? Woorden onthullen onze overtuiging en hoe wij de wereld zien. Mensen zien wij steeds meer als een kostenpost. Bij het aanleggen van wegen spreken we van investeringen. Uitgaven voor onderwijs, geestelijke gezondheidszorg, welzijn enz. zien wij niet als investering, maar als kost. De loonkost van de arbeider, de kost van het armoedebeleid, de kost van het asielbeleid .“De eerste keus” was een tv- programma in de verkiezingsperiode. Politici zaten in een arena met vijftig jongeren. Een van hen sprak over de maatschappelijke kost van vluchtelingen. Een jonge Syrische vluchteling stelde deze zienswijze in vraag. Waarom wordt er nooit gesproken over onze bijdrage aan de samenleving?

4.

Ook Jezus denkt out-of-the-box. Zo blijkt uit het evangelie van vandaag. Jezus komt de tempel binnen. Hij beroert het hart van heel de gemeenschap. Hij zet mensen in beweging en doorbreekt hun verstarde ideeën. Hij interpreteert de tien woorden, het hart van de Thora, die zich in de tempel bevinden.

Als twaalfjarige leraar in de tempel stonden de leraren nog versteld van zijn inzicht en zijn antwoorden. Nu zijn ze het niet met hem eens. Zij gaan de confrontatie aan en brengen een overspelige vrouw tot bij hem. Zal Jezus de Wet van Mozes toepassen?

Maar Jezus keert de rollen om. Hij houdt hen een spiegel voor. Zijn zij niet de overspelers? Zij verlieten de weg van de Ene door goden van macht en geld te dienen. Armen en weduwen bleven in de kou. De tien woorden werden vergeten, werden niet gedaan.

Voor Jezus is “Ik zal er zijn” de naam van de Ene, God-Bevrijder. Deze roept mensen steeds opnieuw op om out-of-the-box te denken. Doe meer dan analyseren. Sta op uit een verstard en gevangen denken. Ga een weg van leven. Het verhaal over de overspelige vrouw is hiervan een prachtige illustratie. Zowel de vrouw als de Schriftgeleerden krijgen een nieuwe kans.

5.

Laten ook wij onze versteende denkpatronen vergruizen. Voorzien in de behoeften van alle mensen wereldwijd binnen de draagkracht van onze levende planeet vraagt om een verandering van bewustzijn. Duurzaamheid wordt belangrijk. Laat ons daarom het groei-denken verlaten en overschakelen op een circulaire economie. De mens staat ook niet langer boven de natuur maar is er een wezenlijk deel van. En ja, laten wij  de ontwikkeling van mensen niet langer als een kost maar als een investering zien.

Nieuw leven ontluikt. Het is door geen enkele macht te stoppen. Boeren in Burkina Faso zijn niet op hun door pesticiden vervuilde grond blijven zitten. Zij zochten biologische alternatieven. CNABio - Burkina Faso, partner van Broederlijk Delen, promoot en ondersteunt deze kleine producenten. Hun biologische en agro-ecologische landbouwpraktijken dragen bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen door het verminderen van watervervuiling en het verhogen van de bodemvruchtbaarheid.

(1) Aasgierkapitalisme. Bedrijfsmisdaden tegen de menselijkheid, Grace Blakeley. De Arbeiderspers, 470p

(2) Sans transition: Une nouvelle histoire de l'énergie, Jean-Baptiste Fressoz.  Uitgeverij Seuil, 416p.

(3) Handicap: Een bevrijding, Anaïs van Ertvelde. Uitgeverij De Bezige Bij 320p.

(4) Armoede uitgelegd aan mensen met geld, Tim ’S Jongers. Uitgeverij De Correspondent, 192p.

 

Jef Wauters

Viering in Don Bosco

Image

.